پرسش :

براساس دستور شارع مقدس، مهلت پرداخت دیه در قتل و جراحات شبه عمد (مانند جراحات یا تلفات ناشى از تصادفات رانندگى) 2 سال مى‌باشد، آیا تقاضاى اعسار جانى قبل از انقضاى مهلت مقرر، مسموع مى‌باشد یا خیر؟


پاسخ :
مدت دو سال تأخیرى است از باب ملاحظه نوعى، به منظور آماده شدن جانى، براى پرداخت دیه، و اصل زمان پرداخت دیه از هنگام قتل یا جراحت غیرعمدى است که حتى‌الامکان در اسرع وقت بایستى دفعأ یا اقساطاً تأدیه شود و در صورت عدم امکان کلى، دیه بر عهده بیت‌المال مسلمین است، و بالاخره دیه بدهى فورى است که مانند خمس احیاناً به عللى تأخیرش جایز است، و نص آیه و «وَ دِیَةٌ‌ مُسَلَّمَةٌ‌ إِلىٰ‌ أَهْلِهِ‌ » دیه را پس از جرم دانسته و تأخیرش بدون عذر، مشروع نیست، و روى این اصل تقاضاى اعسار جانى، در صورت ثبوت، مطلقاً پذیرفته است، و در صورت عدم اعسار، تأخیرش پذیرفته نیست.

منبع: احکام قضایی بر مبنای قرآنی، محمد صادقی تهرانی، ناشر: شکرانه، قم، 1392 ش.